ﺑﺎﺑﺎﻃﺎﻫﺮ ﻫﻤﺪﺍﻧﯽ ﻣﻌﺮﻭﻑﺑﻪ ﺑﺎﺑﺎﻃﺎﻫﺮ ﻋﺮﯾﺎﻥ ﻋﺎﺭﻑ، ﺷﺎﻋﺮ ﻭ ﺩﻭﺑﯿﺘﯽﺳﺮﺍﯼ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺳﺪﻩﭼﻬﺎﺭﻡ و ﺍﻭﺍﺳﻂ ﺳﺪﻩ ﭘﻨﺠﻢ ه.ق ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻃﻐﺮﻝﺑﯿﮏ ﺳﻠﺠﻮﻗﯽ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ .
(ﺩﺭﮔﺬﺷﺖ ۴۱۱ ﻫﺠﺮﯼﺧﻮﺭﺷﯿﺪﯼ ﻫﻤﺪﺍﻥ ﯾﺎ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ)
ﺑﺎﺑﺎ ﻟﻘﺒﯽ ﺑﻮﺩﻩ ﮐﻪ ﺑﻪﭘﯿﺮﻭﺍﻥ ﻭﺍﺭﺳﺘﻪ ﻣﯽﺩﺍﺩﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﻋﺮﯾﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﺑﺮﯾﺪﻥﻭﯼ ﺍﺯﺗﻌﻠﻘﺎﺕ ﺩﻧﯿﻮﯼ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ .
ﺑﺎﺑﺎﻃﺎﻫﺮﻋﺮﯾﺎﻥﻫﻤﺪﺍﻧﯽ ﺑﻮﺩﻩوﻣﺴﻠﮏ ﺩﺭﻭﯾﺸﯽ ﻭ ﻓﺮﻭﺗﻨﯽ ﺍﻭ ﮐﻪ ﺷﯿﻮﻩ ﻋﺎﺭﻓﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﺳﺒﺐ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻭﯼ ﮔﻮﺷﻪﮔﯿﺮ ﮔﺸﺘﻪ ﻭ ﮔﻤﻨﺎﻡ ﺯﯾﺴﺘﻪ ﻭ ﺗﻔﺼﯿﻠﯽ ﺍﺯ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﮕﺬﺍﺭﺩ .
ﺑﺎﺑﺎﻃﺎﻫﺮ ﺍﺯ ﺳﺨﻨﮕﻮﯾﺎﻥ ﺻﺎﺣﺒﺪﻝ ﻭ ﺩﺭﺩﻣﻨﺪ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻧﻐﻤﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺳﻮﺯ ﺩﺭﻭﻧﯽ ﺍﺳﺖ ﺳﺮﻭﺩﻩ ﻭ ﻧﯿﺰ ﺭﺳﺎﻻﺗﯽ ﺑﻪ ﻋﺮﺑﯽ ﻭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺗﺎﻟﯿﻒ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﺍﺯ ﺍﻥ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮐﻠﻤﺎﺕ ﻗﺼﺎﺭﯼ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﺮﺑﯽ ﮐﻪ ﻋﻘﺎﯾﺪ ﺗﺼﻮﻑ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻋﻠﻢ ﻭ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻭ ﺫﮐﺮ ﻭ ﻣﺤﺒﺖ ﺩﺭ ﺟﻤﻼﺕ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺑﯿﺎﻥ ﻣﯿﮑﻨﺪ .
ﺑﯿﺸﺘﺮﺷﻬﺮﺕ ﺑﺎﺑﺎﻃﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﻭﺍﺳﻄﻪ ﺩﻭﺑﯿﺘﯽﻫﺎﯼ ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻭ ﻣﻮﺛﺮ ﻋﺎﺭﻓﺎﻧﻪ ﺍﻭﺳﺖ . ﺍﺯ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎﺕ ﺍﯾﻦ ﺭﺑﺎﻋﯽﻫﺎ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻭﺯﻥ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺭﺑﺎﻋﯽ ﮐﻤﯽ ﻓﺮﻕﺩﺍﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻟﺮﯼ ﺳﺮﻭﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ.
ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺩﻭﺑﯿﺘﯽ ﻫﺎ ﺑﺎﺑﺎﻃﺎﻫﺮ ﺍﺯ ﻭﺣﺪﺕ ﺟﻬﺎﻥ ﻭ ﺩﻭﺭﺍﻓﺘﺎﺩﮔﯽ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭ ﺍﺯ ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ ﻭ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻭ ﻧﺎﭼﯿﺰﯼ ﻭ ﺑﯽ ﭼﯿﺰﯼ ﺧﻮﺩ ﯾﺎﺩ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﻫﺠﺮﺍﻥ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺣﺲ ﺍﺷﺘﯿﺎﻕ ﻣﻌﻨﻮﯼ ﺧﻮ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ
ﺩﻭ ﻗﻄﻌﻪ ﻭ ﭼﻨﺪ ﻏﺰﻝ ﺑﺎ ﮔﻮﯾﺶ ﻟﺮﯼ ﻭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮐﻠﻤﺎﺕ ﻗﺼﺎﺭ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﺮﺑﯽ ﻭ ﮐﺘﺎﺏ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﺯ ﺁﺛﺎﺭ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﻭﺳﺖ .
ﮐﺘﺎﺏ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺎﻣﻞ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﻋﻘﺎﯾﺪ ﻋﺮﻓﺎ ﻭ ﺻﻮﻓﯽ و ﺍﻟﻔﺘﻮﺣﺎﺕ اﻟﺮﺑﺎﻧﯽ ﻓﯽ ﺍﺷﺎﺭﺍﺕ ﺑﺎﺑﺎﻃﺎﻫﺮ ﻫﻤﺪﺍﻧﯽ ﻣﻌﺮﻭﻑﺑﻪ ﺑﺎﺑﺎﻃﺎﻫﺮ ﻋﺮﯾﺎﻥ ﺍﺳﺖ .
آرامگاه باباطاهرعریان :
ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﺧﺮﻡﺁﺑﺎﺩ ﺑﻨﺎﯾﯽ ﺑﻪﻧﺎﻡ «ﺑﻘﻌﻪ ﺑﺎﺑﺎﻃﺎﻫﺮ» ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺑﺮﺧﯽ ﺯﺍﺩﮔﺎﻩ ﺑﺎﺑﺎ ﻃﺎﻫﺮ ﺍﺳﺖ . ﺩﺭ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ ﺧﺮﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺿﻠﻊ ﻏﺮﺑﯽ ﻗﻠﻌﻪ ﻓﻠﮏ ﺍﻻﻓﻼﮎ ﻭ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺧﺎﻧﻪ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺁﺧﻮﻧﺪ ﺍﺑﻮ ﻣﻘﺒﺮﻩ ﺑﺎﺑﺎﻃﺎﻫﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ . ﺩﺭ ﮔﻮﯾﺶ ﻟﺮﯼ ﺑﻪ «ﺑﺎﻭ ﻃﺎﻫﺮ» ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺍﺳﺖ ﺍﻫﺎﻟﯽ ﺷﻬﺮ ﺧﺮﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﺍﯾﻦ ﻣﻘﺒﺮﻩ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺑﺎﺑﺎ ﻃﺎﻫﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﻭ ﻋﺎﺭﻑ ﻧﺎﻣﺪﺍﺭ ﻭ ﺳﺮﺍﯾﻨﺪﻩ ﺩﻭﺑﯿﺘﯽﻫﺎﯼ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﻟﮑﯽ ﻭ ﻟﺮﯼ ﺍﺳﺖ.
آرامگاه باباطاهر عریان مربوط به دوره معاصر است و در همدان، میدان باباطاهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۷۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست
ﺳﺒﮏ ﺑﻨﺎﯼ ﻣﻘﺒﺮﻩ ﺳﺎﺩﻩ ﻭ ﻣﺘﺸﮑﻞ ﺍﺯ ﮔﻨﺒﺪ ﺧﺎﻧﻪﺍﯼ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻭﺭﻭﺩﯼ ﺍﺳﺖ . ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﺍﺻﻠﯽ ﺁﻥ ﻫﺸﺖ ﺿﻠﻌﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻬﺎﺭ ﺿﻠﻊ ﺁﻥ ﻫﺮ ﯾﮏ ﺑﻪ ﺍﺑﻌﺎﺩ ۵ / ۲ ﻣﺘﺮ ﻭ ﺍﺿﻼﻉ ﻓﺮﻋﯽ ﺁﻥ ﻫﺮ ﯾﮏ ۷۰ / ۱ ﺳﺎﻥﺗﯿﻢﺗﺮ ﺍﺳﺖ . ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﮔﻨﺒﺪ ﺗﺎ ﮐﻒ ۶ ﻣﺘﺮ ﺍﺳﺖ . ﻣﺤﻞ ﻗﺒﺮ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺳﺮﺩﺁﺑﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﺳﺮﺩﺁﺑﻪ ﻭ ﮐﻒ ﺑﻘﻌﻪ ﻗﺒﺮﯼ ﺑﻪ ﺍﺑﻌﺎﺩ ۵۲ ﺩﺭ ۱۰۰ ﺩﺭ ۱۷۷ ﺳﺎﻥﺗﯿﻢﺗﺮ ﺍﺳﺖ . ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﻗﺒﺮ ﺿﺮﯾﺤﯽ ﭼﻮﺑﯽ ﺑﻪ ﺍﺑﻌﺎﺩ ۱۲۷ ﺩﺭ ۱۲۸ ﺩﺭ ۱۹۸ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺑﯿﻦ ﺭﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ . ﺍﻃﺎﻕ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﻪ ﺍﺑﻌﺎﺩ ۵ / ۲ ﺩﺭ ۵ ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﻏﺮﺑﯽ ﺑﻨﺎ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ «ﻗﻠﻨﺪﺭ ﺧﺎﻧﻪ» ﻣﯽﮔﻔﺘﻨﺪ. ﺍﯾﻦ ﺑﻨﺎ ﺍﺣﺘﻤﺎﻻ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺩﻭﺭﻩ ﺧﻮﺍﺭﺯﻣﺸﺎﻫﯽ ﻭ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭﻩ ۱۹۲۲ ﺩﺭ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﻣﻠﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺭﺳﯿﺪﻩ ﺍﺳﺖ .
ﭼﻨﺪ ﺩﻭﺑﯿﺘﯽ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺑﺎﻃﺎﻫﺮ
ﺯ ﺩﺳﺖ ﺩﯾﺪﻩ ﻭ ﺩﻝ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻓﺮﯾﺎﺩ
ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺩﯾﺪﻩ ﻭﯾﻨﻪ ﺩﻝ ﮐﻨﻪ ﯾﺎﺩ
ﺑﺴﺎﺯﻡ ﺧﻨﺠﺮﯼ ﻧﯿﺸﺶ ﺯ ﭘﻮﻻﺩ
ﺯﻧﻢ ﺑﺮ ﺩﯾﺪﻩ ﺗﺎ ﺩﻝ ﮔﺮﺩﻩ ﺁﺯﺍﺩ
***
ﺧﺪﺍﻭﻧﺪﺍ ﮐﻪ ﺑﻮﺷﻢ ﺑﺎ ﮐﻪ ﺑﻮﺷﻢ
ﻣﮋﻩ ﭘﺮ ﺍﺷﮏ ﺧﻮﻧﯿﻦ ﺗﺎ ﮐﻪ ﺑﻮﺷﻢ
ﻫﻤﻢ ﮐﺰ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﻧﻦ ﺳﻮ ﺗﻪ ﺁﯾﻢ
ﺗﻮ ﮐﻢ ﺍﺯ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﻧﯽ ﻭﺍﮐﻪ ﺑﻮﺷﻢ
***
ﻫﺰﺍﺭﺕ ﺩﻝ ﺑﻐﺎﺭﺕ ﺑﺮﺩﻩ ﻭﯾﺸﻪ
ﻫﺰﺍﺭﺍﻧﺖ ﺟﮕﺮ ﺧﻮﻥ ﮐﺮﺩﻩ ﻭﯾﺸﻪ
ﻫﺰﺍﺭﺍﻥ ﺩﺍﻍ ﻭﯾﺶ ﺍﺯ ﻭﯾﺸﻢ
ﺍﺷﻤﺮ ﻫﻨﯽ ﻧﺸﻤﺮﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﺷﻤﺮﺩﻩ ﻭﯾﺸﻪ
***
ﭼﻪ ﺧﻮﺵ ﺑﯽ ﻣﻬﺮﺑﻮﻧﯽ ﻫﺮ ﺩﻭﺳﺮﺑﯽ
ﮐﻪ ﯾﮏ ﺳﺮ ﻣﻬﺮﺑﻮﻧﯽ ﺩﺭﺩﺳﺮ ﺑﯽ
ﺍﮔﺮ ﻣﺠﻨﻮﻥ ﺩﻝ ﺷﻮﺭﯾﺪﻩ ﺍﯼ ﺩﺍﺷﺖ
ﺩﻝ ﻟﯿﻠﯽ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺷﻮﺭﯾﺪﻩ ﺗﺮ ﺑﯽ
