مشخصات ظاهری گیاه:
پنیرک گیاهی است پایا با ساقه های افرا شته یا خمیده به طرف بالا و پو شیده از کرک های دراز. دمبرگ آن یک و نیم تا چند برابر طول پهنک برگ، ری شه ی آن گو شتدار، سفید رنگ و ساقه ی آن راست و استوانه ای شکل ا ست. دارای برگ های متناوب و بزرگ با دمبرگی دراز ا ست. پهنک برگ کمابیش مدور – قلبی شکل تا کلیوی می با شد. گلها منفرد یا در دستجات ۱۰تایی مایل به بنفش، گلبرگها م ستطیلی یا واژ تخم مرغی با لبه چاله دار و رگه های طولی، به رنگ صورتی ولی در خشکی بنفش.
میوه کلیوی شکل، در بخش پشتی با چروکیدگیهای مشبک، کرکدار یا بی کرک. دانه با چروکهای شبکه ای ریز و کم عمق، قرمز مایل به قهوه ای تیره
رویشگاه:
به حالت وحشی در جنگل ها و اراضی بایر می روید. در نقاط مختلف ایران یافت می شود.
بخش مورد استفاده:
گل های خشک شده، برگ های خشک شده و یا کل گیاه تازه گلدار
موارد مصرف:
کاربرد تایید شده:
سرفه، برونشیت، التهاب دهان و حلق.
کاربرد غیر رسمی:
در طب مردمی از گل ها به صورت خوراکی در درمان نزله برونش، التهاب معده و روده و ناراحتی های کلیوی استفاده می شود. از گل ها و برگ ها به صورت موضعی به صورت افزودنی به حمام برای درمان زخم ها استفاده می گردد.
کاربرد در طب سنتی:
با نام پنیرک یا خبازی شناخته می شده است. طبیعت آن سرد و تر است. ملین،بازکننده انسدادهای کبد، مدر و زیادکننده ی شیر است. ضماد سائیده آن جهت شکستگی اعضا و گزیدن زنبور و مگس و با روغن گل جهت سوختگی با آتش، و گزیدگی عقرب و جهت سرفه، گرفتگی صدا و رفع خشونت آن و همچنین برای زخم روده ها و مثانه و سوزش ادرار و بازکردن انسدادها مفید است.
ضماد پخته ریشه و برگ آن جهت سم رتیل و درد کلیه استفاده می شود. چنانچه برگ تازه ی آن را سائیده و با کره ی تازه ی گاوی بر بدن بمالند باعث دوری گزندگان می شود. برای مزاج های سرد و مرطوب مضر است و سست کننده معده ضعیف است. مصلح آن در گرم مزاجان ترشی هاست.
مواردمنع مصرف:
مصرف آن در بارداری توصیه نمی شود
نحوه، مقدار و مدت مصرف:
نحوه آماده سازی برای مصرف:
گل به صورت چای (دم کرده) همراه با گیاهان دیگر قابل استفاده است. برای تهیه دم کرده یک و نیم تا دو گرم از گل یا ۳تا ۵گرم از برگ های خشک خرد شده به آب جوشیده اضافه می شود و پس از ۱۰ دقیقه در مورد گل ها و ۲تا ۳ساعت در مورد برگ ها صاف و مصرف می شود.
مقدار و مدت مصرف:
مقدار متوسط مصرف روزانه ۵گرم گل یا برگ است. در صورت تهیه چای از آن ها، روزی ۲تا ۳ بار مصرف شود.
منبع : وزارت بهداشت
