سرمایه‌گذاری در بازار سهام نیازمند یک استراتژی مناسب بر اساس میزان سرمایه، دوره سرمایه‌گذاری، بازده انتظاری و ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار است. اولین گام دراجرای استراتژی مذکور، شناسائی سهام شرکتها با استفاده از روشهای حرفه‌ای تجزیه و تحلیل مالی و اقتصادی است. با وجود پیچیدگی این روشها، معیارهای معینی برای بررسی اولیه سهام شرکتها وجود دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌گردد.
چشم انداز صنعت
اولین گام سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار، انتخاب صنعتی است که با توجه به تحولات کلان اقتصاد داخلی و بین‌المللی دارای بیشترین پتانسیل رشد است. میزان رقابت و یا انحصاری بودن، سهولت ورود رقبای جدید، دسترسی به مواد اولیه و بازار محصول از جمله مواردی هستند که سودآوری شرکتها در هر صنعت را، تحت تأثیر قرار می‌دهند. در انتخاب صنعت باید به نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای آن صنعت توجه داشت.
نسبت قیمت به سود برآوردی هر سهم (p/e)
این نسبت در ساده‌ترین روش قیمت‌گذاری سهام شرکتها در بازار به کار می‌رود. حاصلضرب سود برآوردی در این نسبت، قیمت تقریبی هر سهم در بازار را نشان می‌دهد. بالا بودن این نسبت بیانگر خوش‌بینی بازار به آینده شرکت بوده و تا زمانی که عموم سرمایه‌گذاران به قابلیت سودآوری شرکت اطمینان داشته باشند این نسبت بالا خواهد ماند. هرگاه شرکت انتظارات آتی را محقق و سود خود را تثبیت كند، نسبت P/E آن تعدیل می‌شود. البته باید توجه داشت که بالا یا پایین بودن این نسبت به تنهایی نمی‌تواند معیار تصمیم‌گیری قرار گیرد و باید با متوسط صنعت و سایر شرکت‌های مشابه مقایسه شود.
دارایی‌های هر شرکت از محل بدهی‌ها یا حقوق صاحبان سهام تأمین می شود. سهم بالای بدهی‌ها در كسب دارایی‌ها، ریسک بالاي شرکت را نشان مي دهد که با کوتاه‌تر شدن دوره سررسید بدهی‌ها ریسک شرکت بيشتر می‌شود. توصیه می‌شود برای اطمینان از توانایی پرداخت تعهدات کوتاه مدت , دارایی‌هایی که در عملیات جاری شرکت استفاده شده و در کمتر از یک سال قابل تبدیل به نقد هستند (دارایی‌های جاری) مورد بررسی قرار گیرند.
نقدشوندگی سهم
نقدشوندگی به سهولت خرید و فروش سهم در کمترین زمان، بدون تغییر قابل ملاحظه در قیمت آن اشاره دارد. افزایش قدرت نقدشوندگی، کاهش ریسک سهم را به همراه دارد. تعداد روزهای فعال نماد معاملاتی، تعداد خریداران و حجم معاملات روزانه، درجه نقدشوندگی سهم را نشان می‌دهد.
ترکیب سهامداران
هسته اصلی تصمیم‌گیری در شرکت، اعضای هیئت مدیره هستند كه توسط سهامداران تعیین می‌شوند. هرچه درصد بیشتری از سهام شرکت در اختیار یک گروه خاص باشد، بر انتخابات هیئت مدیره و یکپارچگی آن تأثیر بیشتری دارد، به طوریکه می‌توان تصمیمات شرکت را تابعی از سیاست‌های آن گروه دانست. گاهی دو گروه از سهامداران به دلیل نفوذ یکسان در هیئت مدیره، برای کسب یک کرسی بیشتر با جمع‌آوری سهام در بازار با یکدیگر به رقابت پرداخته و باعث افزایش قیمت می‌شوند. همچنین در برخی مواقع سهامداران عمده به عنوان حامی سهم عمل کرده و روند قیمتی آن را در شرایط نامطلوب کنترل و سهامداران خرد را از زیان‌های سرمایه‌ای حفظ می‌کنند.
اطلاع رسانی
اتخاذ تصمیم صحیح مستلزم در اختیار داشتن اطلاعات دقیق و به موقع است. سرمایه‌گذاران باید سهم شرکتی را انتخاب کنند که از شفافیت اطلاعاتی برخوردار بوده و از نظر اطلاع رسانی دارای عملکرد مناسبی باشد. عدم اطلاع‌رسانی مناسب و به‌موقع باعث قوت گرفتن شایعات و نوسانات شدید قیمتی می‌شود.
سودآوری
سودآوری در هر دوره مالی در “صورت سود و زیان” شرکت و با رقم سود خالص نمایش داده می‌شود که شامل دو بخش سود عملیاتی و غیرعملیاتی است. بخش عملیاتی شامل، درآمدها و هزینه‌هایی است که مستقیماً با عملیات شرکت در ارتباط هستند. سود خالص بیشتر یعنی جذابیت بالاتر، اما بهتر است به هماهنگی رشد سود خالص با سود عملیاتی، روند سودآوری در سال‌های قبل و امکان تداوم آن در سال‌های آتی نیز توجه شود. شرکتها موظفند برای سال مالی آتی “صورت سود و زیان” برآوردی خود را ارائه کنند. معمولا در این گزارش، برآورد سود هر سهم(EPS) و سیاست تقسیم سود پیشنهادی نیز اعلام می‌شود. با بررسی میزان انحراف سود واقعی از مقادیر برآوردی در گذشته، می‌توان نسبت به پیش‌بینی‌های شرکت اطمينان حاصل كرد.
میزان بدهی ها
دارایی‌های هر شرکت از محل بدهی‌ها یا حقوق صاحبان سهام تأمین می شود. سهم بالای بدهی‌ها در كسب دارایی‌ها، ریسک بالاي شرکت را نشان مي دهد که با کوتاه‌تر شدن دوره سررسید بدهی‌ها ریسک شرکت بيشتر می‌شود. توصیه می‌شود برای اطمینان از توانایی پرداخت تعهدات کوتاه مدت , دارایی‌هایی که در عملیات جاری شرکت استفاده شده و در کمتر از یک سال قابل تبدیل به نقد هستند (دارایی‌های جاری) مورد بررسی قرار گیرند.
درصد سهام شناور آزاد
بخشی از سهام شرکت است که در اختیار سهامداران غیر راهبردی قرار داشته و احتمال عرضه آن در بازار زیاد است. این دسته از سهامداران قصد نگهداری سهام جهت مشارکت در مدیریت شرکت را ندارند. هرچه درصد سهام شناور بیشتر باشد، حجم و سرعت گردش معاملات و در نتیجه قدرت نقدشوندگی سهم افزایش خواهد یافت.
سیاست تقسیم سود
معمولا شرکتها با سود تقسیمی بالاتر جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران دارند. طبق قانون تجارت سود قابل تقسيم عبارتست از: سود خالص سال مالي شركت منهاي زیان انباشته، اندوخته قانوني و اندوخته‌هاي اختياري بعلاوه سود قابل تقسيم سال‌هاي قبل كه تقسيم نشده است. بنابراین ممکن است شرکت حتی با وجود سود خالص نتواند سودی را در مجمع تقسیم كند.
علاوه بر مبلغ پرداخت سود، زمان پرداخت نیز اهمیت دارد. طبق قانون تجارت شرکتها بايد سود تقسیمی مصوب را ظرف هشت ماه پس از برگزاری مجمع عمومي پرداخت كنند. برخی شرکتها برای حفظ نقدینگی در داخل شرکت، پرداخت سود را تا زمانی که امکان پذیر است به تعویق می‌اندازند. با بررسی سابقه شرکت، مي توان به شناختی در رابطه با زمان پرداخت سود توسط آن شرکت دست يافت.
قوانین و مقررات
هر چه میزان تأثیرپذیری صنایع و شرکت‌های مختلف از تغییرات در قوانین و مقررات بیشتر باشد، اطمینان نسبت به سود برآوردی شرکت كاهش می‌یابد. تغییر در سیاست‌های تعرفه‌ای و نرخ‌های مالیاتی، قیمت‌گذاری محصولات و تخصیص یارانه از جمله موارد تأثیرگذار بر عملکرد شرکتها است که در اکثر مواقع سرمایه‌گذاران قادر به پیش‌بینی این تغییرات نیستند.
کارگزاری بیمه ایران
