سپتیک تانک فاضلاب یکی از مخازن بسیار کاربردی برای جمع آوری و تصفیه فاضلاب است که به صورت دفنی در داخل زمین نصب می شود. این مخازن از مواد بتنی و پلی اتیلنی ساخته شده و تنوع بالایی از نظر ظرفیت دارند. در نصب سپتیک تانک، محل قرارگیری این مخازن اهمیت بسیار زیادی دارد و استانداردهای متعددی در این زمینه ارائه شده است. در ادامه به مهم ترین استانداردها و اصول انتخاب محل نصب سپتیک تانک فاضلاب اشاره خواهیم داشت.
سپتیک تانک چیست؟
با توجه به اینکه اغلب ساختمان ها در حال حاضر به شبکه فاضلاب شهری متصل هستند، شاید سپتیک تانک برای اغلب افراد ناشناخته باشد. سپتیک تانک مخازن استوانه ای یا مستطیلی هستند که برای جمع آوری فاضلاب ساختمان هایی که امکان اتصال به فاضلاب شهری را ندارند استفاده میشود. فاضلاب بعد از ورود به این مخازن، توسط باکتری های موجود در آن تصفیه شده و مواد آلی آن تجزیه می گردد. بخشی از مواد آلی تجزیه شده در کف مخزن انباشته شده و تشکیل لایه های لجنی داده و چربی ها نیز روی سطح قرار میگیرند.
فاضلاب تصفیه شده از لوله های تخلیه سپتیک تانک وارد چاه جذبی شده و این روند ادامه پیدا می کند. با نصب سپتیک تانک فاضلاب می توان از ورود مواد آلاینده موجود در فاضلاب به سفره های آب زیرزمینی و آب های سطحی جلوگیری کرد. به همین دلیل این مخازن در شهرهای شمالی ایران، ساختمان های ویلایی و باغ ها کاربرد گسترده ای دارند.
روش نصب سپتیک تانک فاضلاب
در حالت استاندارد سپتیک تانک ها به صورت دفنی داخل زمین نصب میشوند و گاها به صورت روکار نیز می توان آنها را اجرا کرد. روش نصب سپتیک فاضلاب دفنی شامل گام ها و جزئیات زیادی است که در ادامه به آن اشاره خواهیم داشت:
محل نصب سپتیک تانک فاضلاب
بعد از انتخاب سپتیک تانک مناسب بر اساس دبی فاضلاب ورودی و شرایط محیط، لازم است مکان قرارگیری تعیین گردد. در انتخاب مکان و محل نصب سپتیک تانک چند اصل مهم باید مد نظر قرار گیرد که عبارتند از:
بررسی دقیق محیط نصب
قبل از نصب ابتدا باید محیط و مکان نصب به طور دقیق بررسی شود. در این مرحله لازم است نوع خاک و لایه بندی آن، شرایط آب و هوایی، مسیر تردد ماشین آلات، توانایی خاک برای زهکشی و تصفیه فاضلاب و توپوگرافی منطقه و فضاهای خالی موجود در اطراف ساختمان بررسی شود. سپس با بررسی تمام این فاکتورها در نهایت مناطق مناسب برای نصب سپتیک تانک را کاندید نموده و اصول بعدی را برای انتخاب بهترین مکان نصب بررسی کنید.
تعیین فاصله سپتیک تانک از ساختمان
یکی از اصول بسیار مهم در انتخاب محل نصب سپتیک تانک ها، میزان فاصله آنها از ساختمان است. برای جلوگیری از انتشار بوی فاضلاب در ساختمان لازم است حداقل ۱۰ متر فاصله را برای آن در نظر بگیرید. در فاصله حداقل ۱۰ متری از ساختمان نقطه ای باید انتخاب شود که خاک آن زهکشی خوبی داشته باشد و تا حد امکان در مسیر تردد ماشین آلات سنگین نباشد.
تعیین فاصله سپتیک تانک از منابع آب اطراف
فاضلاب وارد شده به سپتیک تانک ها به صورت جزئی تصفیه می شوند و هنوز استانداردهای لازم برای ورود به طبیعت را ندارند. به همین دلیل محل نصب سپتیک تانک باید از چاه های آب اطراف، رودخانه، نهر و قنات و آبگیرها فاصله داشته باشد تا از ورود فاضلاب به آنها جلوگیری شود. در حالت استاندارد سپتیک تانک ها حداقل ۳۰ متر باید از منابع آبی از قبیل چاه های آب و رودخانه و نهرها فاصله داشته باشد.
اگر در اطراف ساختمان کانال وجود دارد، فاصله آن تا سپتیک را حداقل ۲۵ متر در نظر بگیرید.
شرایط زمین نصب سپتیک تانک
همان طور که گفته شد، شرایط محل نصب این مخازن باید با دقت بررسی شود. یکی از مکان های نامناسب برای نصب سپتیک تانک ها، زمین ها ناهوار است. در حالت استاندارد باید مخزن سپتیک روی زمین صاف و هموارد قرار بگیرد. اگر زمین صاف نیست، قبل از نصب ابتدا باید زیرسازی انجام شود و شیب به صفر برسد.
البته لازم به ذکر است، شیب لوله ها نباید صفر در نظر گرفته شود و تنها زمین زیر مخزن باید کاملا صاف باشد. برای هدایت آسان فاضلاب بدون نیاز به تجهیزات جانبی بهتر است شیب لوله های ۱:۸ در نظر گرفته شود. در این صورت فاضلاب با نیروی تقلی وارد لوله های سپتیک میشود و با مشکل برگشت فاضلاب در لوله نیز روبرو نخواهید شد.
تعیین عمق مناسب برای نصب سپتیک
همان طور که اشاره شد، سپتیک تانک ها به صورت دفنی اجرا می شوند و درون زمین قرار میگیرند. یکی از نکات بسیار مهم، تعیین فاصله مناسب دیواره ها از کف مخزن و سطح فاضلاب است. در حالت استاندارد توصیه میشود سطح فاضلاب از سقف انباره یا مخزن حدود ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر فاصله داشته باشد.
روش نصب سپتیک تانک دفنی
با توجه به مواردی که به آن اشاره شد، می توان نصب سپتیک تانک را انجام داد. مراحل نصب این انباره ها شامل مراحل زیر میشود:
- با توجه به دبی فاصلاب ورودی، نوع آلاینده های موجود در فاضلاب و شرایط محیط یکی از انواع سپتیک تانک های بتنی، پلی اتیلنی و فایبرگلاس را انتخاب کنید.
- مکان نصب سپتیک تانک را بر اساس اصولی که در بالا به آن اشاره شد انتخاب کنید.
- زمین را در عمق استاندارد حفر کنید.
- سپتیک تانک را با ماشین آلات مخصوص حمل نموده و داخل چاله قرار دهید.
- اتصالات و لوله ها را در جای خود قرار داده و اجزا را به هم متصل کنید.
- بعد از محکم شدن سپتیک تانک در جای خود، اطراف آن را با شن و ماسه، شن نخودی و خرده سنگ پر کنید.
- لایه اول را ۳۰ سانتی متر بریزید و سپس بررسی کنید که آیا مخزن دچار نشت نشده است؟
- سپس لایه های بعدی را از شن و ماسه و شن نخودی در اطراف مخزن بریزید تا کاملا سطح آن پوشانده شود.
- روی سپتیک تانک تا ۳۰ سانتی متر از مصالح شن و ماسه ای بریزید. از خاک معمولی منطقه نیز می توانید در این مرحله استفاده کنید.
جمع بندی
برای نصب سپتیک تانک لازم است ابتدا محل مناسبی برای نصب انتخاب شود. محل نصب سپتیک تانک باید از ساختمان های اطراف حداقل ۳۰ متر و از منابع آبی ۱۰ متر فاصله داشته باشد. علاوه براین، تا حد امکان در مسیر تردد ماشین آلات سنگین قرار نگیرد و شیب محل قرارگیری مخزن نیز باید صفر باشد. در مرحله آماده سازی فندانسیون می توان شیب را از بین برد تا به مخزن فشار وارد نشود.
بعد از حفر گودال، مخزن در جای خود قرار گرفته و فاصله خالی ۱۵ تا ۲۰ میلیمتری مخزن از دیواره های گودال با شن نخودی و شن و ماسه و خرده سنگ پر میشود. لایه های ۳۰ سانتی متری از این مصالح روی هم ریخته میشود تا زمانیکه حدود ۳۰ سانتی متر خاک روی مخزن را بگیرد.
