شما دو بار در روز مسواک می‌زنید و نخ دندان می‌کشید، اما اگر فکری به حال باکتری‌های روی زبانتان نکنید، ممکن است به دهانتان آسیب وارد کنید. دندان‌پزشکان می‌گویند تمیز کردن زبان، چه برای مبارزه با بوی بد دهان باشد و چه فقط برای سلامت دهان و دندان، بسیار اهمیت دارد.
زبان شما پوشیده از باکتری‌ها است
قهوه زبان را قهوه‌ای می‌کند. حقیقت این است که زبان شما به همان اندازه دندان‌هایتان هدف باکتری‌ها است، اگرچه مانند دندان‌ها در خطر ایجاد حفره و سوراخ و پوسیدگی نیست.
برخی افراد برای زدودن لکه‌های زرد و سفید روی زبان از ابزاری استفاده می‌کنند که به آن «خراش‌دهنده زبان» می‌گویند. دکتر مارتینا برتولینی، استادیار پزشکی دندان‌پزشکی در دانشکده پزشکی دندان‌پزشکی دانشگاه پیتسبورگ، به نیویورک تایمز گفت: «این لکه‌ها نتیجه تجمع مواد غذایی، سلول‌های مرده پوست، و باکتری‌ها است» زبان تنها بافتی در کل بدن است که پاپیلا (جوانه چشایی) دارد. این پاپیلاها، و همچنین شیارهایی که برخی افراد در زبانشان دارند، محفظه‌های کوچکی درست می‌کنند که باعث تجمع باکتری و میکروب یا مایعات می‌شود.
خراش‌دهنده‌های زبان برای زدودن آن پوشش بدرنگ و اغلب بدبو طراحی‌شده‌اند. آن‌ها را معمولا از فولاد زنگ‌نزن، سیلیکون، یا پلاستیک می‌سازند. پزشکان درباره اینکه این ابزارها تا چه حد موثرند به توافق نرسیده‌اند، اما همه در یک نکته هم‌نظرند: زبان را هم مانند دندان‌ها باید تمیز کرد!
جان دی کلینگ، جراح دهان و دندان در آمریکا، به نشریه سلامت هلت‌لاین می‌گوید: «باکتری‌ها در نواحی زبان بین جوانه‌های چشایی و دیگر ساختارهای زبان جمع می‌شوند. سطح زبان صاف نیست. در سرتاسر زبان شکاف‌ها و برجستگی‌هایی وجود دارد که باکتری‌ها در آن‌ها پنهان می‌شوند، مگر اینکه زدوده شوند.»
شست‌وشو به‌تنهایی موثر نیست
چه چیزی منجر به تجمع باکتری‌ها می‌شود؟ کلینگ می‌گوید این لایه فقط یک بزاق بی‌ضرر نیست؛ گروهی از میکروارگانیسم‌ها (بایو فیلم) است که روی سطح زبان به هم می‌چسبند و متاسفانه خلاص شدن از شر آن‌ها به سادگی نوشیدن آب یا استفاده از دهان‌شوی نیست.
این باکتری‌ها ممکن است باعث ایجاد بوی بد دهان و حتی آسیب به دندان‌ها شوند. به همین دلیل، زدودن فیزیکی باکتری‌ها با مسواک زدن یا تمیز کردن ضروری است.
چگونه زبان را تمیز کنیم
کلینگ می‌گوید در هر بار مسواک زدن دندان‌ها، زبان خود را نیز باید مسواک بزنید. خیلی ساده است:
– به جلو و عقب مسواک بزنید
-از چپ به راست مسواک بزنید
-دهان خود را با آب بشویید
با این حال، مراقب باشید بیش از حد به زبان مسواک نزنید، چون نمی‌خواهید که پوست آن را از بین ببرید!
برخی از افراد ترجیح می‌دهند از زبان‌خراش یا اسکریپر زبان (tongue scraper) استفاده کنند. این وسیله در بیشتر داروخانه‌ها موجود است. انجمن دندان‌پزشکی آمریکا می‌گوید هیچ مدرکی دال بر کارکرد موثر اسکریپرهای زبان برای جلوگیری از بوی بد دهان وجود ندارد.
هنوز مشکل بوی بد دهان دارید؟
تمیز کردن زبان معمولا باعث از بین رفتن بوی بد دهان می‌شود، اما اگر هنوز مشکل دارید، بهتر است با دندان‌پزشک یا پزشک مشورت کنید. مشکل ممکن است جدی‌تر باشد. بوی بد دهان ممکن است ناشی از پوسیدگی دندان، عفونت در دهان، بینی، سینوس‌ها یا گلو، مصرف برخی داروها، و حتی سرطان یا دیابت باشد.
مسواک زدن و برس کشیدن زبان افزوده‌ای آسان به روال روزانه بهداشت دهان و دندان است. متخصصان توصیه می‌کنند آن را به عادتی همیشگی تبدیل کنید.
خدمات سلامت ملی بریتانیا (NHS) گاز گرفتن یا سوزاندن زبان با غذا یا نوشیدنی داغ را از عوامل سفیدی زبان می‌داند، اما در عین حال می‌گوید زبان سفید ممکن است نشانه بیماری‌هایی مانند کم‌خونی، مخملک، لیکن پلان، لکوپلاکیا، زخم دهان، یا برفک دهان باشد.
اگر به‌رغم رعایت توصیه‌های بهداشتی معمول برای تمیز کردن زبان باز هم مشکل بوی بد دهان یا سفیدی روی زبان دارید، به پزشک عمومی مراجعه کنید.
منبع ایندپندنت
