زونا که به عنوان هرپس زوستر نیز شناخته می شود، یک عفونت ویروسی است که توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد می شود، همان ویروسی که باعث آبله مرغان می شود. پس از بهبودی فرد از آبله مرغان، ویروس میتواند در بافت‌های عصبی نزدیک نخاع و مغز به حالت خفته باقی بماند. اگر ویروس در مراحل بعدی زندگی دوباره فعال شود، می تواند باعث زونا شود.
زونا معمولاً به صورت ضایعه های دردناک و تاول‌دار ظاهر می‌شود. این بیماری در یک طرف بدن ظاهر می‌شود، اغلب به شکل نواری در امتداد مسیر عصبی. ضایعه های پوستی معمولاً با علائمی مانند سوزش یا سوزن سوزن شدن، خارش و حساسیت به لمس همراه هستند. این بیماری می تواند در هر جایی از بدن رخ دهد، اما بیشتر روی نیم تنه یا صورت ظاهر می شود.
عامل خطر اصلی برای ایجاد زونا ابتلا به آبله مرغان در گذشته است، زیرا ویروس پس از عفونت اولیه در بدن باقی می ماند. سایر عواملی که می توانند احتمال ابتلا به زونا را افزایش دهند عبارتند از ضعف سیستم ایمنی به دلیل سن، شرایط پزشکی خاص یا داروها هستند.
بیماری زونا می تواند بسیار ناراحت کننده و دردناک باشد، اما معمولاً طی چند هفته تا یک ماه خود به خود از بین می رود. درمان اغلب، شامل داروهای ضد ویروسی برای کمک به کاهش شدت و مدت علائم و همچنین اقدامات مدیریت درد برای کاهش ناراحتی است. واکسیناسیون، مانند واکسن زونا، می تواند به پیشگیری از زونا کمک کند یا در صورت وقوع، شدت بیماری را کاهش دهد.
اگر مشکوک به ابتلا به زونا هستید، مهم است که برای تشخیص و درمان مناسب به دنبال مشاوره پزشکی باشید، به خصوص اگر جزو گروه پرخطر هستید یا علائم شدیدی را تجربه می کنید بهتر است سریع تر به یک دکتر عفونی مراجعه کنید.
علائم زونا در زنان
علائم زونا در زنان مشابه علائم در مردان است و می تواند از نظر شدت متفاوت باشد. علائم شایع زونا در زنان عبارتند از:
احساس درد
زونا اغلب با درد، سوزش یا احساس سوزن سوزن شدن در ناحیه خاصی از بدن شروع می شود. این می تواند از ناراحتی خفیف تا درد شدید متغیر باشد.
ضایعه های پوستی
چند روز پس از درد اولیه، راش ظاهر می شود. معمولاً از دسته‌هایی از تاول‌های پر از مایع تشکیل شده است که قرمز و متورم هستند. بثورات یا ضایعه های پوستی معمولاً یک مسیر عصبی را دنبال می‌کنند و معمولاً روی تنه دیده می‌شوند، اما می‌توانند روی صورت، گردن یا سایر نواحی نیز ظاهر شوند.
تاول ها
تاول ها می توانند باز شوند و مایع ترشح کنند. با گذشت زمان، پوسته پوسته می شوند و با بهبود بثورات پوسته ایجاد می کنند.
خارش
راش می تواند با خارش و تحریک عمومی پوست همراه باشد.
حساسیت
پوست آسیب دیده ممکن است به لمس بسیار حساس شود، لباس یا حتی لمس سبک را دردناک کند.
خستگی
بسیاری از افراد مبتلا به زونا دچار خستگی می شوند که می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
تب و سردرد
برخی از زنان ممکن است تب با درجه پایین داشته باشند و سردرد را به عنوان بخشی از علائم زونا تجربه کنند.
علائم شبیه آنفولانزا
در برخی موارد، علائم شبیه آنفولانزا مانند لرز، دردهای عضلانی و حالت تهوع ممکن است رخ دهد.
توجه به این نکته، مهم است که علائم زونا می تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد و همه این علائم را تجربه نمی کنند. اگر مشکوک به زونا هستید یا هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، توصیه می‌شود برای تشخیص و درمان مناسب به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید، به‌ویژه اگر متعلق به یک گروه پرخطر هستید یا شرایط بهداشتی زمینه‌ای دارید. مداخله زودهنگام می تواند به مدیریت علائم و جلوگیری از عوارض کمک کند. مراجعه به یک پزشک کار بلد مانند دکتر فرید وحیدی میتواند روند بهبودی را در شما سرعت ببخشد.
راه های درمان زونا
هدف از درمان زونا کاهش علائم، ارتقاء بهبود و جلوگیری از عوارض است. در اینجا چند راه برای درمان زونا آورده شده است:
داروهای ضد ویروسی
پزشکان اغلب داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر، والاسیکلوویر یا فامسیکلوویر را برای کمک به کاهش شدت و طول مدت شیوع تجویز می کنند. این داروها زمانی بیشترین تأثیر را دارند که ظرف 72 ساعت پس از ظهور جوش مصرف شوند.
مدیریت درد
مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن (تیلنول) یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن می‌توانند به مدیریت درد و کاهش التهاب کمک کنند.
داروهای مسکن تجویزی
برای درد شدیدتر، پزشک ممکن است داروهای مسکن قوی‌تر یا کرم‌های بی‌حس‌کننده موضعی را تجویز کند.
کمپرس های خنک
استفاده از کمپرس های خنک و مرطوب در ناحیه آسیب دیده می تواند به تسکین بثورات و کاهش خارش کمک کند.
لوسیون کالامین
لوسیون کالامین را می توان روی بثورات مالید تا به تسکین خارش و سوزش کمک کند.
راش را تمیز نگه دارید
شستن ملایم بثورات با آب و صابون ملایم می تواند به جلوگیری از عفونت کمک کند. از شستشوی شدید خودداری کنید.
استراحت و آبرسانی
استراحت کافی و هیدراته ماندن می تواند از پاسخ سیستم ایمنی بدن شما به ویروس حمایت کند و به روند بهبودی کمک کند.
اجتناب از محرک ها
از لباس های تنگ یا ساینده ای که می تواند بر روی بثورات ساییده شده و پوست را تحریک کند، خودداری کنید. لباس گشاد و قابل تنفس ترجیح داده می شود.
مدیریت استرس
استرس می تواند علائم را تشدید کند، بنابراین تمرین تکنیک های کاهش استرس مانند مدیتیشن، تنفس عمیق یا یوگا می تواند مفید باشد.
آنتی هیستامین ها
آنتی هیستامین های بدون نسخه می توانند به کاهش خارش و خواب بهتر کمک کنند.
داروهای تجویزی
به مقدار در مواردی، پزشک شما ممکن است داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها را برای کاهش التهاب و تورم تجویز کند.
واکسن زونا
اگر قبلاً زونا نداشته اید، واکسن زدن ضد زونا (واکسن هرپس زوستر) می تواند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد یا در صورت دریافت آن از شدت آن بکاهد.
اگر مشکوک به زونا هستید یا علائمی دارید، مهم است که با یک متخصص عفونی مشورت کنید. آنها می توانند راهنمایی شخصی ارائه دهند و مناسب ترین درمان ها را بر اساس وضعیت فردی شما توصیه کنند. علاوه بر این، مداخله زودهنگام می تواند به جلوگیری از عوارض احتمالی و بهبود سریعتر کمک کند.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به زونا هستند؟
عوامل خاصی می توانند احتمال ابتلا به زونا را افزایش دهند:
سن
زونا با افزایش سن بیشتر می شود. این خطر پس از 50 سالگی به طور قابل توجهی افزایش می یابد و با افزایش سن، احتمال افزایش آن ادامه می یابد.
تاریخچه آبله مرغان
هرکسی که در گذشته آبله مرغان داشته است در معرض خطر ابتلا به زونا قرار دارد زیرا ویروس واریسلا زوستر پس از عفونت اولیه در بدن خفته باقی می ماند.
سیستم ایمنی ضعیف
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر مستعد ابتلا به زونا هستند. این شامل افراد مبتلا به بیماری هایی مانند HIV/AIDS ، سرطان، پیوند اعضا و بیماری های خودایمنی و همچنین افرادی است که تحت درمان هایی هستند که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند. پس بهتر است اگر علائم ایدز را دارید بیشتر مراقب باشید.
استرس
سطوح بالای استرس می تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و خطر ابتلا به زونا را افزایش دهد.
داروها
برخی داروها، مانند کورتیکواستروئیدهای طولانی مدت و داروهایی که برای درمان سرطان استفاده می شوند، می توانند سیستم ایمنی بدن را سرکوب کرده و خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند.
جنسیت
زنان و مردان به یک اندازه مستعد ابتلا به زونا هستند، اما شدت و عوارض آن گاهی اوقات بین جنسیت متفاوت است.
قومیت
در حالی که زونا می تواند افراد از هر قومیتی را مبتلا کند، برخی مطالعات نشان می دهد که ممکن است در قفقازی ها شایع تر باشد.
بیماری های مزمن
برخی از بیماری های مزمن مانند دیابت و بیماری های قلبی عروقی می توانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند.
تروما یا آسیب
ضربه فیزیکی یا آسیب به پوست گاهی اوقات می تواند باعث فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر شود که منجر به زونا در ناحیه آسیب دیده می شود.
بارداری
زنان باردار به طور کلی در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به زونا نیستند، اما تغییرات در سیستم ایمنی در دوران بارداری می تواند به طور بالقوه بر این خطر تأثیر بگذارد.
توجه به این نکته مهم است که حتی اگر فردی یک یا چند مورد از این عوامل خطر را داشته باشد، تضمینی برای ابتلا به زونا نیست. با این حال، اگر شما یا شخصی که می‌شناسید در گروه پرخطر قرار می‌گیرید، بهتر است از علائم زونا آگاه باشید و در صورت بروز علائم فوراً به پزشک مراجعه کنید. علاوه بر این، واکسن زدن علیه زونا میتواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند یا در صورت وقوع، شدت آن را کاهش دهد.
نتیجه
در نتیجه، زونا، همچنین به عنوان هرپس زوستر شناخته می شود، یک عفونت ویروسی است که توسط ویروس واریسلا-زوستر، همان ویروس مسئول آبله مرغان، ایجاد می شود. پس از عفونت اولیه آبله مرغان، ویروس می تواند در بدن خفته باقی بماند و بعداً دوباره فعال شود و منجر به ایجاد زونا شود.
واکسیناسیون علیه زونا، به ویژه برای کسانی که در معرض خطر بالاتری هستند، برای جلوگیری یا کاهش تأثیر این بیماری توصیه می شود. مداخله زودهنگام و مدیریت مناسب میتواند به کاهش ناراحتی، جلوگیری از عوارض و بهبودی روان‌تر کمک کند. اگر مشکوک به زونا هستید یا در مورد ویروس نگرانی دارید، برای راهنمایی و مراقبت مناسب با یک متخصص مشورت کنید.
