این که یکی از بیضه ها اندازه بزرگتری نسبت به دیگری داشته باشد، عادی است. در افراد بسیاری بیضه راست اندکی بزرگتر است و بیضه چپ پایینتر قرار می گیرد.
تفاوت در اندازه بیضه ها به طور معمول مساله ای نگران کننده نیست، اگرچه گاهی اوقات می تواند به بروز مشکل اشاره داشته باشد. احساس درد در ناحیه بیضه یا تغییر شکل آن از علائمی هستند که باید مورد توجه قرار گرفته و فرد در کوتاهترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کند تا شرایط به دقت بررسی شود.
دلایل
دلایل مختلفی می توانند اندازه بزرگتر یک بیضه نسبت به دیگری را موجب شوند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
اپیدیدیمیت
اپیدیدیم مجرایی در پشت بیضه هاست. اپیدیدیمیت زمانی رخ می دهد که این مجرا ملتهب می شود. اغلب یک عفونت زمینه ساز التهاب می شود. این شرایط می تواند یکی از نشانه های کلامیدیا، از عفونت های قابل انتقال از طریق رابطه جنسی (STI)، باشد.
اگر با علائم زیر مواجه هستید به پزشک مراجعه کنید:
احساس درد هنگام دفع ادرار
خروج ترشحات از آلت تناسلی
التهاب در بیضه
تورم بیضه
تورم بیضه (Orchitis) زمانی رخ می دهد که یک عفونت به التهاب در بیضه منجر شود. این شرایط ممکن است پس از ورود ویروس اوریون به بدن فرد رخ دهد.
اگر با احساس درد در بیضه مواجه هستید و به تورم بیضه مشکوک هستید باید به پزشک مراجعه کنید. این شرایط می تواند به بیضه ها آسیب برساند.
کیست اپیدیدیم
کیست کیسه کوچکی حاوی مایع است. کیست اپیدیدیم ممکن است زمانی شکل بگیرد که مایع اضافی در مجرا وجود دارد. همچنین، این کیست ها ممکن است زمانی که اپیدیدم در حال توسعه است، شکل بگیرند.
کیست های اپیدیدم بی خطر و به طور معمول بدون درد هستند. درمان آنها ضروری نیست و به طور معمول خودبخود از بین می روند. اگر کیست اپیدیدم موجب ناراحتی فرد شود باید از طریق عمل جراحی خارج شود.
هیدروسل
هیدروسل یا تجمع مایع در کیسه بیضه به طور معمول نیازی به درمان ندارد، اگرچه یک هیدروسل می تواند نشان دهنده التهاب بوده و در این صورت باید به پزشک مراجعه شود.
واریکوسل
زمانی که سیاهرگ های درون کیسه بیضه بزرگ می شوند، این شرایط به نام واریکوسل شناخته می شود. واریکوسل به طور معمول و در صورت عدم وجود علائم دیگر نیازی به درمان ندارد، اما باید به این نکته توجه داشت که این شرایط می تواند موجب کاهش تعداد اسپرم ها شود.
پیچ خوردگی بیضه
پیچ خوردگی بیضه زمانی رخ می دهد که بیضه دچار چرخش شده و بند بیضه پیچ می خورد.
این شرایط می تواند احساس درد شدید و پایدار در بیضه را موجب شود. اگر این درد ناشی از یک آسیب دیدگی باشد ممکن است تسکین یافته و سپس به ناگاه باز گردد.
پیچ خوردگی بیضه شرایطی وخیم است و باید به صورت اورژانسی درمان شود. پیچ خوردگی بند می تواند موجب کاهش یا مسدود شدن جریان خون به بیضه شود و در صورت عدم درمان ممکن است به تخلیه بیضه نیاز باشد.
سرطان بیضه
سلول های سرطانی می توانند در بیضه پدیدار و تکثیر شوند. پزشک باید در کوتاهترین زمان ممکن رشد توده ها یا تومورهای جدید را در ناحیه بررسی کند.
سرطان بیضه شایع نیست و بیشتر مردان جوان و میانسال را تحت تاثیر قرار می دهد و معمولا با موفقیت درمان می شود.
چه زمانی باید نگران شد؟
برخی علائم و نشانه ها می توانند از بروز مشکل در سلامت بیضه حکایت داشته باشند. اگر با هر یک از علائم زیر به همراه بزرگ شدن اندازه یک بیضه مواجه هستید، در کوتاهترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید:
دردی شدید در یا اطراف بیضه ها
تورم بیضه ها
قرمزی
خروج ترشحات از آلت تناسلی
دشواری در دفع ادرار
درد در ناحیه کمر یا قسمت پایینی شکم
تورم یا حساسیت به لمس در بافت پستان
پزشک از طریق معاینه کیسه بیضه و بیضه ها و جستجوی توده یا ناهنجاری های دیگر به بررسی شرایط و تشخیص دلیل زمینه ای اقدام خواهد کرد. اگر وی به سرطان بیضه مشکوک شود، انجام آزمایش خون و پرسش درباره سابقه خانوادگی را مد نظر قرار خواهد داد.
از دیگر آزمایشاتی که پزشک ممکن است توصیه کند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
آزمایش ادرار برای بررسی عفونت ها و مشکلات کلیوی
آزمایش فراصوت برای بررسی وجود تومور و جریان خون
سی تی اسکن برای بررسی ناهنجاری های بیضه
اگر یک بیماری زمینه ای تشخیص داده شود، پزشک ممکن است دارو یا درمان های دیگر را تجویز کند.
درمان
درمان برای بیضه هایی با اندازه های مختلف به دلیل شکل گیری این شرایط بستگی دارد. در ادامه برخی از شرایط شایع و درمان های آنها ارائه شده اند.
اپیدیدیمیت: اگر کلامیدیا دلیل اپیدیدیمیت باشد، پزشک به طور معمول یک دوره مصرف آنتی بیوتیک را برای درمان عفونت تجویز خواهد کرد و ممکن است بالا نگه داشتن کیسه بیضه برای کاهش تورم را توصیه کند.
تورم بیضه: اگر یک عفونت منتقله از راه ارتباط جنسی موجب تورم بیضه شده باشد، پزشک به طور معمول دارو برای مبارزه با عفونت را تجویز می کند. از داروهای رایج می توان به سفتریاکسون (روسفین) یا آزیترومایسین (زیترومکس) اشاره کرد. داروهای مسکن و کمپرس یخ نیز ممکن است به تسکین ناراحتی کمک کنند.
پیچ خوردگی بیضه: پیچ خوردگی بیضه نیازمند درمان در کوتاهترین زمان ممکن است. پزشک ممکن است قادر به برطرف کردن پیچ خوردگی به صورت دستی باشد، اما اغلب به عمل جراحی برای پیشگیری از رخ دادن مجدد این شرایط نیاز است. تاخیر در درمان احتمال نیاز به تخلیه بیضه پیچ خورده را افزایش می دهد.
سرطان بیضه: در صورت ابتلا به سرطان، پزشک ممکن است تخلیه بیضه را توصیه کند. پرتو درمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از هر دو ممکن است برای کاهش یا نابودی سلول های سرطانی نیاز باشد. اگر سرطان گسترش یافته باشد یا اگر ریشه در بخش دیگری از بدن داشته باشد، ممکن است به درمان ها و عمل های جراحی اضافی نیاز باشد.
خودآزمایی بیضه چگونه است؟
بررسی و نظارت بر اندازه و شکل بیضه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است تا هر گونه تغییر در آنها تشخیص داده شود.
خودآزمایی را ماهی یک بار انجام دهید و در جستجوی توده ها، تومورها، درد، تورم، و ناهنجاری های دیگر باشید.
یک بیضه سالم سطحی صاف و شکلی تخم مرغی دارد. توده ها یا برآمدگی های غیر عادی باید توسط پزشک در کوتاهترین زمان ممکن بررسی شوند.
برای خودآزمایی بیضه مراحل زیر را مد نظر قرار دهید:
پیش از آغاز خودآزمایی کیسه بیضه باید شل باشد.
با دقت و به آرامی بیضه را بین انگشتان دست خود بچرخانید.
سطح هر بیضه را در جستجوی توده ها، مناطقی که به لمس حساس بوده یا دردناک هستند، تورم، یا تغییر در اندازه به خوبی بررسی کنید.
در امتداد زیر کیسه بیضه به اپیدیدیم دسترسی دارید که همانند گروهی از لوله ها به نظر می رسد.
هر دو بیضه را حداقل ماهی یک بار بررسی کنید.
منبع:عصر ایران