مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک در جهان نگرانی‌هایی جدی را در رابطه با مقاوم شدن میکروب‌های بیماری‌زا در برابر این دارو به وجود آورده است.
- آنتی‌بیوتیک هنوز هم سلاحی قوی برای مبارزه با عفونت‌های کشنده به شمار می‌رود، هر چند تجویز بی‌رویه این دارو موجب نگرانی‌های وسیعی در رابطه با افزایش مقاومت نسبت به آن در جهان شده است. تداوم روند مصرف خودسرانه و غیرمنطقی آنتی‌بیوتیک این خطر را به همراه دارد که نسل‌های جدیدی از میکروب‌های بیماری‌زا به وجود بیایند که نتوان با آنتی‌بیوتیک‌های فعلی با آنها مقابله کرد.
- آنتی‌بیوتیک‌ها در اصل برای مبارزه با باکتریها خلق شده‌اند. این بدین معناست که با آنتی‌بیوتیک نمی‌توان به جنگ ویروس‌ها رفت. دانستن این نکته به ویژه برای درمان بیماری رایجی نظیر سرماخوردگی اهمیت بسیاری دارد. بسیاری از انواع سرماخوردگی‌ها به واسطه ورود ویروس به بدن شکل می‌گیرد و از همین رو تجویز آنتی‌بیوتیک برای سرماخوردگی‌های ویروسی ضرورتی ندارد.
- آنتی‌بیوتیک را باید تنها با آب مصرف کرد. نوشیدن شیر و برخی مواد غذایی نظیر لبنیات می‌توانند تأثیر آنتی‌بیوتیک را کاهش داده و در روند جذب آن توسط بدن اختلال ایجاد کنند. پزشکان توصیه می‌کنند همراه با آنتی‌بیوتیک یک لیوان پر آب بنوشید. میان مصرف آنتی‌بیوتیک و مواد لبنی دستکم دو ساعت فاصله توصیه می‌شود.
- یک نکته مهم در درمان با آنتی‌بیوتیک مصرف کامل دارو است. به عبارت دیگر مصرف آنتی‌بیوتیک نباید خودسرانه متوقف شود. بهبود بیمار در چند روز ابتدایی دوره درمانی با آنتی‌بیوتیک نشان‌دهنده تأثیر دارو بر بدن است. قطع دارو به محض مشاهده نخستین علائم بهبودی موجب می‌شود تا مقابله کامل با باکتریها صورت نگیرد و مقاومت میکروب‌ها بالا رود.
- تا مدت زمانی طولانی آنتی‌بیوتیک دارویی برای درمان تمامی عفونت‌ها به شمار می‌رفت. اما مصرف بی‌رویه آن توسط انسان و حیوانات موجب ایجاد مقاومت آنتی‌بیوتیکی شده است. انجمن “رویال فارماسیوتیکال” بریتانیا دو سال پیش در همین رابطه هشدار داده و اعلام کرد که اگر آنتی‌بیوتیک‌های جدید کشف و تولید نشوند، احتمال قوی وجود دارد که عفونت‌های ساده همانند گذشته جان بسیاری از انسان‌ها را به خطر بیندازند.
- از عسل به عنوان یکی از جایگزین‌های طبیعی آنتی‌بیوتیک یاد می‌شود؛ البته نه عسل‌های رایج صبحانه بلکه ترکیب نوعی عسل استرالیایی و نیوزیلندی بدست آمده از گیاه “لپتسپرمم اسکپاریوم”. این گیاه از تیره “مورد” (یا مورت) است که در دوران باستان نیز اهمیت فراوان داشته است. عسل بدست آمده از این گیاه صد برابر بیشتر از عسل‌های معمولی اثر ضدعفونی دارد.
- برای درمان بسیاری از سرماخوردگی‌ها نیازی به آنتی‌بیوتیک نیست و می‌توان با استفاده از داروهای گیاهی و نوشیدن مایعات فراوان نظیر چای بابونه یا زنجفیل به سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با ویروس کمک کرد. البته باید توجه داشت چنانچه سرماخوردگی عوارض چرکی داشت، به درمان با آنتی‌بیوتیک نیاز است که تشخیص این موضوع نه بر عهده بیمار بلکه بر عهده پزشک است.
- از دیگر درمان‌های گیاهی جایگزین برای مقابله با عفونت‌های مقاوم، مصرف مرزنگوش (مرزنجوش یا آویشن کوهی) برای مبارزه با تک‌یاخته‌های انگلی است.
- شیر مادر برای نوزادان خواص ضدعفونی داشته و موجب تقویت سیستم ایمنی بدنشان می‌شود.
- سالانه ۷۰۰ هزار نفر به دلیل عفونت‌های میکروبی مقاوم آنتی‌بیوتیک جان خود را از دست می‌دهند. طبق پژوهشی در بریتانیا این رقم تا سال ۲۰۵۰ به ده میلیون تن خواهد رسید. رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت شهریور امسال نسبت به بالا بودن سرانه مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران هشدار داد و خواستار محدود کردن تجویز این دارو توسط پزشکان و نیز دسترسی مردم به آن شد.
- تحقیقات انجام شده در ایران نشان می‌دهند که داروهای مسکن و آنتی‌بیوتیک‌ها بیشترین میزان مصرف خودسرانه داروها در کشور را تشکیل می‌دهند. بر اساس آمارهای رسمی سرانه مصرف دارو در ایران سه برابر استاندارد جهانی است.
منبع: دویچه وله
