تصمیم برای ساخت گلخانه یعنی تصمیم برای زنده کردن هر چه بیشتر روحیه نشاط و سر زندگی. گلخانه یعنی رویش دوباره و چند باره یک گیاه که دل انسان و اهالی را به همراه خود می‌رویاند. اصلن گلخانه یعنی عشق گلخانه یعنی زندگی یعنی تنفسی از جنس تنفس در دل کوه و جنگل های انبوه اما در جایی کوچک. کیست که نخواهد در اتاقش گلی داشته باشد خوش بو؟ یا در حیاط و بامش قدم بزند لا به لای گیاهانی سر سبز؟ اصلا آیا کسی هست؟ ما که دوست دار این هاییم و لابد شما هم که پی آموزش ساخت و راه اندازی گلخانه در منزل آمده اید هم همینطور. پس در ادامه با شما هستیم تا ببینیم چه تجهیزاتی برای این کار لازم است و اصلا چگونه انجام دهیم که بهتر باشد؟
تجهیزات لازم برای ساخت و راه اندازی گلخانه
معمولا برای ساخت و راه اندازی گلخانه ها چه کوچک باشند چه بزرگ از ابزار ها و مصالح مشابهی استفاده می‌شود و به نوعی میتوان گفت فقط حجم و شکل وسیله های استفاده شده در نوع صنعتی و خانگی متفاوت اند. اگر بخواهیم ملزومات مورد استفاده در گلخانه را به دو بخش کلی تقسیم کنیم میتوان ابتدا از سازه گلخانه به عنوان اصلی ترین و ابتدایی ترین بخش آن نام برد که از آن به عنوان اسکلت گلخانه نیز یاد می‌شود. بخش دیگر گلخانه بستر کشت است. همان طور که از نام این محصول پیداست بستر کشت محیط و بستری مناسب برای رشد گیاه است. در واقع بستر کشت نقش خاک را بر عهده دارد با این تفاوت که حاوی مقدار بیشتری از مواد عالی و معدنی مورد نیاز گیاهان است.
میز گلخانه، گلدان گلخانه، سینی نشاء و… نیز محصولاتی هم ردیف هستند که استفاده از آن ها در ساخت و راه اندازی گلخانه مورد استفاده قرار می‌گیرند. از دیگر تجهیزات گلخانه میتوان به سیستم های گرمایشی و سرمایشی، سیستم روشنایی، سیستم های امنیتی و سیستم های نظارتی و کنترل از راه دور یا هوشمند اشاره کرد. به علت گسترده بودن مباحث مربوط به هر کدام از سیستم های یاد شده از توضیح بیشتر درباره مواردی همچون سیستم های امنیتی یا نظارتی و حتی سیستم های گرمایشی و سرمایشی خودداری میکنیم زیرا قرا است در این مطلب بیشتر درباره ساخت گلخانه در منزل بنویسیم و در گلخانه های خاگی نیز این سیستم ها در اولویت نیستند. در عوض مطالب مهمتری را بیان خواهیم کرد.
مراحل ساخت و راه اندازی گلخانه خانگی
نصب سازه گلخانه
همانطور که گفتیم مهمترین بخش یک گلخانه، سازه گلخانه است. در کنار اسکلت گلخانه بخش دیگری وجود دارد به نام نایلون گلخانه که به عنوان پوشش گلخانه و جدا کننده فضای داخل از بیرون استفاده می‌شود و البته در گلخانه های صنعتی و بزرگ ممکن است از شیشه یا طلق های پلی کربنات به این منظور استفاده شود. سازه گلخانه را میتوان از با استفاده از سازه های آماده و مخصوص موجود در بازار بنا کرد یا اینکه خودتان دست به کار شوید و این سازه ها را با پروفیل های آهنی بسازید.
هر کدام از این ها مزیت خودشان را دارند. سازه های آماده ممکن است شکیل تر باشند و مونتاژشان نیز آسان تر باشد ولی در عوض اگر بخواهید با پروفیل های آهنی دست دوم یا نو آن را بسازید هم میتوانید در قیمت صرفه جویی کنید و هم اینکه ابعاد کار کاملا در اختیار خودتان است و میتوانید دقیقا متناسب با فضایی که دارید آن را پیاده کرده و حتی امکانات بیشتری را نیز به آن اضافه کنید. نمیخواهم بگویم کدام یک از این ها بهتر است چرا که همه چیز بسته به شرایط محیط و سلیقه شما دارد. فقط یادتان باشد که محلی برای تهویه و موارد این چنینی را روی آن تعبیه کنید.
قرار دادن میز گلخانه و بستر کشت بعد از این که وارد گلخانه ساخت خودتان شدید نوبت به قرار دادن بستر های کشت در داخل آن می‌رسد. بسته به نوع گیاهی قصد پرورش آن در گلخانه را دارید باید انتخاب کنید که بستر کشت بعد از این که وارد گلخانه ساخت خودتان شدید نوبت به قرار دادن بستر های کشت در داخل آن می‌رسد. بسته به نوع گیاهی قصد پرورش آن در گلخانه را دارید باید انتخاب کنید که بستر کشت گیاهتان از چه نوعی باشد. اصلن این بستر ها درون گلدان باشند یا درون سینی های نشاء. روی زمین باشند یا روی میز های گلخانه.
تعدادی از بستر های کشت معروف عبارت اند از: خاک برگ کمپوست ورمی کمپوست پیت ماس کوکوپیت پرلیت و…. از این میان کمپوست و ورمی کمپوست از نظر مواد عالی و معدنی، غنی تر از سایر بستر های کشت هستند به طوری که از آن ها به عنوان کود های طبیعی نیز استفاده می‌شود. برای ساخت کمپوست از برگ های درختان، پسماند های میوه و سبزی و… استفاده می‌شود و این مواد بعد از پوسیده و تجزیه شدن به کمپوست تبدیل میشوند. حال آنکه در فرایند تولید ورمی کمپوست از کرم های ایزینیا فتیدا یا همان کرم خاکی نیز استفاده می‌شود تا عمل تبدیل و تجزیه شدن به بهترین شکل خود صورت گیرد و مخصوصا با موادی که این کرم ها از خود ترشح می‌کنند ترکیبات مغذی خاک هر چه غنی تر شود.
حتی اگر بخواهید خودتان هم میتوانید اقدام به تولید ورمی کمپوست کنید ولی در این صورت نیاز به چند ماه تا یک یا دو سال زمان خواهید داشت. همچنین به یک زمین یا فضای مناسب نیز احتیاج دارید ولی اگر بر خواسته خود مصمم باشید ارزشش را دارد و میتوانید در کنار انجام پروسه ساخت و راه اندازی گلخانه این کار را نیز ادامه دهید و خیرش را ببینید. برای این منظور میتوانید از آموزش های سایت سن بین کمک بگیرید.
کاشت بذر یا نشاء درون بستر کشت
پس از قرار دادن بستر های کشت در گلخانه نوبت به کاشت بذر یا نشاء گیاهان در داخل آن ها می‌رسد. بسته به گیاه مورد نظرتان میتوانید این بذر ها یا نشاء ها را خودتان تولید کنید یا اینکه از بازار بخرید. نحوه کاشت بذر هر گیاه با گیاه دیگر متفاوت است و حتی گاها مشاهده می‌شود که بذر دو نژاد از یک گیاه روش کاشتی متفاوت دارند بنا بر این بهتر است در کاشت این گیاهان دقت و توجه کافی داشته باشید تا به بهترین نتیجه ممکن دست پیدا کنید.
همچنین در نظر داشته باشید که بذر های موجود در بازار نیز مانند هر محصول دیگری از کیفیت متفاوتی برخوردارند و بهتر است در انتخاب و خرید آن ها نیز دقت داشته باشید تا از مرغوب بودن بذر خریداری شده مطمعن شوید.
اجرای سیستم های آب رسانی روشنایی و تهویه
علاوه بر اینکه خود شما برای مدیریت و قدم زدن در گلخانه نیاز به روشنایی مناسب دارید، گیاهان نیز برای رشد و باردهی خود به آب، نور، رطوبت، دمای مناسب و تهویه هوا نیاز دارند و باید با استفاده از شلنگ یا لوله های مخصوص آبیاری، لامپ یا پروژکتور، فن یا درچه های مناسب، رطوبت سازها، بخاری یا کولر یا پد های سلولوزی چنین شرایطی را برای رشد گیاه فراهم کرد.
سخن آخر درباره ساخت و راه اندازی گلخانه
خلاصه که اگر قصد ساخت و راه اندازی گلخانه خانگی را داشته باشید میتوانید با ابتدایی ترین وسیله ها نیز آن را بسازید و طراوت را به خانه بیاورید و به مرور آن را گسترش داده یا بهبود ببخشید.
