باستان شناسان موسسه‌ی باستان شناسی در آکادمی علوم روسیه موفق به کشف باقیمانده‌ی سنگ یادبودی مرمرین شده‌اند که سنگنبشتهای متعلق به داریوش یکم روی آن حک شده است. این سنگ یادبود که تاریخ آن به سده‌ی پنجم پیش از میلاد باز می‌گردد در شهری در نزدیکی کریمه و دریای سیاه در منطقه‌ی کراسانودار جنوب روسیه کشف شده است.
سنگنبشته‌ی مذکور که به خط میخی فارسی باستان نگاشته شده یاد آور می‌شود که این بنا به نام داریوش یکم، پادشاه هخامنشی، ۵۵۰ تا ۴۸۶ پیش از میلاد، ساخته شده است. کلمه‌ای ناشناخته نیز در متن دیده شده که ظاهرا به شهر باستانی میلتوس تعبیر می‌شود، میلتوس یکی از بزرگترین شهرهای ایونیه بوده است.
ایونیه منطقه‌ای است که بعدها به آسیای صغیر مشهور شد. میلتوس در راس شورش ایونیه قرار داشت، شورشی که دولت شهرهای یونانی علیه داریوش یکم بر پا کردند و در سال ۴۹۴ پیش از میلاد فرونشانده شد.
باستان شناسان بر این باورند که داریوش یکم پس از پیروزی بر یونانیان این سنگ یادبود را حک کرده است. متنی که نشانگر پیروزی شاه است. پس از آن قسمتی از سنگ یادبود شکسته و ویران شده احتمالا به عنوان پارسنگ با کشتی به شهر پانگوریا رفته است، زیرا در خاک شبه جزیره‌ی تامان سنگی مشابه این سنگ یافت نمی‌شود.
ولادمیر کوزنتسف، رئیس مکاشفات باستانشناسی پانگوریا می‌گوید: «سنگنبشته‌ی روی سنگ یادبودی که به نام داریوش یکم ساخته شده ظاهرا به رویداد شکست شورش ایونیه مربوط است. بدین ترتیب پانگوریا در زمینه‌ی یکی از مهمترین رویدادهای تاریخ باستان قرار می‌گیرد که برای یونانیان و نیز ایرانیان تبعات گسترده‌ای داشته، و نیز نشانگر ارتباط این سکونتگاه با بقیه‌ی دولت شهرهای یونانی است و امکان تحلیل اهمیت آن را در گسترش تمدن هلنیستی در سواحل دریای سیاه فراهم می‌کند.»
سنگ یادبود اکنون در مرکز فرهنگ و پژوهش پانگوریا در حال مرمت و مطالعه است.
به جز سنگ یادبود داریوش یکم، تکه‌هایی از دیوار دژ باستانی پانگوریا نیز مشاهده شده است. دیگر موارد یافت شده در منطقه عبارتند از: بازمانده‌ی قصر مهرداد ششم، سده‌ی یکم پیش از میلاد؛ قوچ ناوشکن که در ارتش مهرداد ششم استفاده می‌شده؛ مقبره‌ای با سقف شیبدار؛ قدیمی‌ترین معبد در منطقه‌ی روسیه که به سده‌ی پنجم پیش از میلاد برمی‌گردد؛ و خیابان‌های خاک ریز، ساختارهای بندر و اسکله، و تکه‌های کشتی.
پانگوریا یکی از شهرهای بزرگ و مهم باستانی بوده که در حال حاضر در خاک روسیه قرار دارد. ساکنین یونانی منطقه این شهر را در نیمه‌ی سده‌ی ششم پیش از میلاد بنا کردند، و در گذر زمان پایتخت دو دولت منطقه‌ای بوده: بوسپوران، دولتی باستانی که در شرق کریمه قرار داشت و شبه جزیره‌ی تامان.
پانگوریا مهمترین مرکز فرهنگی و اقتصادی منطقه‌ی دریای سیاه بوده، و یکی از بزرگترین شهرهای یونان، اولین پایتخت بلغاریای بزرگ، و یکی از شهرهای اصلی خاقان خزر. همچنین یکی از مراکز باستانی مسیحیت. این شهر بزرگترین مرکز یهودی نشین منطقه‌ی دریای سیاه بوده: اولین کنیسه‌ی واقع در روسیه در سده‌ی شانزدهم میلادی در پانگوریا ساخته شده است.
در سده‌های نهم و دهم میلادی به دلایل نامعلومی شهر از سکنه خالی می‌شود. پانگوریا در بزرگترین دژ روسیه احاطه شده که بیش از ۳۰۰ هکتار وسعت دارد. لایه‌های مختلف باستانشناختی در پانگوریا بیش از ۲.۵ میلیون متر معکب را در بر می‌گیرد و هفت طبقه دارد. از زمان باستان ساخت و ساز در این منطقه متوقف شده، امری که به اکتشافات باستانشناسی در این منطقه کمک شایانی می‌کند.
منبع : اپک تایمز
