نمک سبز یا درار یک نوع چاشنی گیلانی است که میتوان گفت جایگزین نمک است و به دلیل استفاده از سبزیجات مختلف در تهیه این محصول دارای طعم بسیار خوشمزه و فواید بسیار است .
معمولا این محصول با سبزیجاتی مانند نعناع ، گیشنیز ، خالواش ، چوچاق تهیه میشود و در آن مقداری نمک مورد استفاده قرار میگیرد. سبزیجاتی که در بالا اشاره شد در تمام شهر ها یافت میشود ولی سبزی هایی مانند خالواش و چوچاق اکثرا در استان گیلان مورد خرید و فروش قرار میگیرد و کم یاب هستند.
در تهیه نمک سبز یا درار از نمک یار استفاده میشود . این ظرف نوعی ظرف سفالی است که در آن این سبزیجات با سنگ له میشوند و با نمک مخلوط میشوند.
دَلار یا یا دَلال یا دَرار (در گویش‌های مختلف شمالی) یکی از چاشنی‌های لذیذ و معروف در شمال کشور است که از ترکیب سبزی‌های معطر محلی به همراه نمک تهیه می‌گردد و معمولاً به جای نمک برای میل کردن خیار یا میوه‌های ترش استفاده میشود. به همین دلیل به آن نمک سبز هم می‌گویند.
این چاشنی خوش عطر و طعم که معمولاً در خانه همه شمالی‌ها یافت میشود را اغلب با گوجه‌سبز، پرتقال ترش، سیب ترش و.. میل میکنند و در سر سفره همراه با خیار، ماست و دوغ هم مصرف میشود.
خواص سبزی دلار:
از خواص عمده این نوع نمک میتوان به ضدعفونی کردن معده و مجاری تنفسی اشاره کرد. این نمک حتی دارای خاصیت ضد نفخ نیز دارد.
بیشترین مصرف دلار، همراه با ماست است که طعم بسیار دلپذیری به آن می‌دهد و با توجه به اینکه این محصول از نظر طب سنتی طبع گرم دارد، باعث میشود طبع سرد ماست و یا خیار و … را خنثی نماید و برای سلامتی بدن مؤثر باشد.
این محصول برای معده بسیار مقوی بوده و مجاری تنفسی را ضدعفونی می‌کند. ضد نفخ بودن از مهمترین خواص این محصول می‌باشد. خواص این محصول ناب، به خواص سبزی‌هایی که در این ترکیب استفاده میشود بستگی دارد.
از جمله خواص سبزی‌هایی مانند چوچاق، نعنا، گشنیز و … که در دلار استفاده میشود موارد زیر است:
- پیشگیری و درمان نفخ معده
- جلوگیری از ترش کردن و رفلاکس معده به کمک کاهش اسید معده
- افزایش تعداد گلبول‌های قرمز
- بهبود شادابی پوست و مو
- کاهش فشار خون، قند خون و کلسترول در بدن
- بهبود عملکرد معده و تقویت سیستم گوارشی
سبزیجات تشکیل دهنده نمک سبز یا دلار:
نعنا ۱۰۰ گرم
گشنیز ۵۰۰ گرم
خالواش (سبزی سنتی گیلانی) ۵۰۰ گرم
نمک و گلپر به مقدار لازم
طرزتهیه دلار خانگی:
۱- برگ های گشنیز و خالواش و نعنا را پس از جدا کردن از ساقه خوب بشویید و بگذارید مدتی بماند تا آب آن خشک شود.
۲ – سپس با یک ظرف سفالی (گلی) و با سنگ مخصوص سبزیجات را خوب سائیده و کمی گلپر و نمک ساییده هم به آن اضافه کنید. بعد در ظرف شیشه ای ریخته و تا زمان مصرف در یخچال نگهداری کنید.
سایر نکات
دلار یا درار یکی از چاشنی های میوه های ترش و مرکبات است که در گیلان و مازندران تهیه می شود.
خالواش یک نوع سبزی محلی است و به صورت دسته ای فروخته می شود.
برای ساییدن دلار می توانیم از دستگاه غذاساز استفاده کنیم ولی به خاطر تماس نعنا با تیغه فلزی دستگاه مواد سبزی خیلی زود تغییر رنگ داده و تیره تر از حالت سنتی می شود. به همین دلیل باید خیلی سریع سبزیجات را له کرد و خالی کرد.
دلار را هم وطنهای گیلانی درست میکنند و با خیار و گوجه سبز و . . . مصرف میکنند .
