باروری به توانایی افراد در تولید مثل به روش های طبیعی ارجاع می شود. ناباروری مردانه زمانی شکل می گیرد که یک مرد شانس ضعیفی برای باردار کردن شریک زن خود داشته باشد. این مساله معمولا به کیفیت سلول های اسپرم بستگی دارد.
در خیلی از مشکلات ناباروری زوجین یکی از عوامل مهم ناباروری مردان است در این مطلب علائم و درمان ناباروری در مردان را بازگو می کنیم.
ناباروری در مردان با دلایل زیادی اتفاق می افتد که به برخی از مهم ترین آنها اشاره می کنیم:
• تولید کم اسپرم
• عملکرد غیر طبیعی اسپرم
• عدم وجود اسپرم در منی
دلایل ناباروری در مردان
عوامل زیادی در شروع ناباروری در مردان تاثیر می گذارند. برخی از این عوامل عبارتند از:
۱- واریکوسل
به حالتی که رگ های اطراف بیضه متورم می شود، واریکوسل می گویند. در اثر واریکوسل اسپرم با کیفیت پایین تولید می شود.
۲- التهاب
• برخی التهاب ها که روی کیفیت تولید اسپرم موثرند، عبارتند از: التهاب اپیدیدیم (اپیدیدیمیت ) یا التهاب بیضه ( ورم بیضه )
• برخی عفونت های جنسی
• بیماری سوزاک
• HIV
۳- مشکل انزال
فروکش انزال زمانی اتفاق می افتد که منی به جای خارج شدن از آلت مرد به درون مثانه برود. برخی از مشکلات سلامتی که باعث این اتفاق می شود عبارتند از:
• دیابت
• آسیب های ستون فقرات
• داروها
• جراحی پروستات، مثانه یا مجرای ادرار
۴- تومورها
تومورهای خوش خیم یا سرطانی باعث ناباروری در مردان می شوند. در برخی موارد، جراحی و شیمی درمانی از عوامل اثر گذار در بروز این مشکل هستند.
۵- عدم تعادل هورمونی
ناهماهنگی در هورمون های هیپوتالاموس، هیپوفیز، تیروئید و غدد آدرنال سبب ناباروری در مردان می شود.
۶- نقص در لوله های کوچک تناسلی
لوله های کوچک بسیاری در دستگاه تناسلی مردان وجود دارد که اسپرم را حمل می کنند. انسداد این لوله ها به یکی از دلایل جراحی، آسیب دیدگی، مادرزادی، و یا رشد غیر طبیعی موجب ناباروری در مردان می شود.
۷- نقص کروموزوم
برخی دیگر از شرایط ژنتیکی که منجر به ناباروری می شوند عبارتند از:
• سندروم کلاین فلتر
• فیبروز کیستیک
• سندروم کالمن
• سندروم کارتاژنر
۸- مشکلات مربوط به رابطه جنسی
مشکلات رابطه جنسی که در ناباروری مردان دخیلند، در ادامه می آیند:
• اختلال در نعوظ
• انزال زودرس
• مشکلات آناتومیکال مانند هیپوسپادیاس
• مشکلات روانی
۹- جراحی های پیشین
برخی جراحی های خاص مانند:
• وازکتومی
• جراحی برای درمان فتق مغبنی
• جراحی های بیضه، اسکروتوم و پروستات
• جراحی های شکم برای سرطان بیضه و رکتوم
تشخیص ناباروری در مردان
در ادامه برخی از آزمایش ها و اقدامات تشخیص پزشکی را معرفی می کنیم:
۱- تحلیل منی
این نوع آزمایش برای تشخیص کیفیت و مقدار اسپرم ضروری است.
۲- تست خون
یکی از دلایل اصلی ناباروری عدم تعادل هورمونی است که با تست خون بررسی می شود.
۳- آزمایش تصویر برداری
گاهی دلیل ناباروری آناتومیک است، به همین دلیل با آزمایش تصویر برداری چک می کنند که مشکلی وجود نداشته باشد.
۴- آزمایش ادرار پس از انزال
این آزمایش وجود اسپرم در نمونه ادرار را بررسی می کند. و تعیین می کند که بعد از انزل منی به مثانه باز می گردد یا خیر (به این عارضه پس زده شدن انزال می گویند).
۵- سونوگرافی اسکروتوم
در این آزمایش یک طول موج با فرکانس بالا برای تصویر سازی استفاده می شود. این آزمایش بیماری واریکوسل در بیضه ها را تشخیص می دهد.
۶- سونوگرافی ترانس رکتال
در سونوگرافی پروستات ( ترانس رکتال) تصویری از غده پروستات یک مرد و بافت اطراف آن گرفته می شود. پروب سونوگرافی از راه مقعد بیمار، آزمایش ناباروری در مردان را انجام می دهد.
۷- بیوپسی بیضه
در این آزمایش متخصص آسیب شناس با استفاده از یک سوزن از بیضه نمونه گیری می کند، تا متوجه شود تولید اسپرم در بدن طبیعی است یا خیر. اگر نتایج طبیعی بود پس علت ناباروری باید مسدود بودن سیستم انتقال اسپرم باشد.
۸- آزمایش ژنتیک
تست ژنتیک ناهنجاری های زیر را مشخص می کند:
• تکه تکه شدن DNA
• نقص کروموزومی
• بیماری های ژنتیکی
درمان ناباروری در مردان
برخی از راه های درمان ناباروری در مردان شامل این موارد می شود:
۱- جراحی
اگر ناباروری به علت شرایط واریکوسل یا بسته بودن لوله های خروج اسپرم باشد، پزشک ترجیح می دهد برای درمان دست به جراحی بزند. همچنین وازکتومی های قبلی نیز ممکن است برگردند. در بعضی موارد که هیچ اسپرمی در منی وجود ندارد، اسپرم ها را به صورت مستقیم از بیضه ها یا اپیدیدیم بازیابی می کنند. به چنین روشی بازیابی اسپرم می گویند.
۲- درمان عفونت ها
آنتی بیوتیک برای درمان عفونت در سیستم تناسلی تجویز می شود.
۳- درمان مسائل مربوط به رابطه جنسی
دارو و گاهی هم جلسات مشاوره برای درمان اختلال در نعوظ و انزال زودرس استفاده می شود.
۴- درمان هورمونی
پزشک ممکن است از درمان جایگزینی هورمونی یا داروهای عدم تعادل هورمون استفاده کند.
۵- روش های کمک به باروری
در این روش درمان، اسپرم با جراحی از انزال طبیعی خارج می شود، گاهی از اسپرم اهدا کننده نیز استفاده می شود. اسپرم ها به بدن خانم منتقل می شوند. پزشکان گاهی اوقات IVF یا لقاح آزمایشگاهی و تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم را انجام می دهند.
منبع دکتر کرمانی
